Geachte aanwezigen,
Het is mij een eer en genoegen dat ik op deze bijzondere plaats enkele woorden tot u mag richten.
De aanleiding is een gebeurtenis die weliswaar 77 jaar geleden heeft plaatsgevonden, maar waarvan de actualiteit, wat mij betreft, door de jaren heen niet minder is geworden.
Op 13 mei 1940 hebben drie Fokker vliegtuigen van de Luchtvaart Afdeling, een T-5 bommenwerper en twee G-1 jagers, getracht de Moerdijkbrug te bombarderen.
Het doel was om de invasie van de Duitsers naar ‘Vesting Holland’ te voorkomen of in elk geval te vertragen.
De Moerdijkbruggen waren op dat moment voor de Duitsers van groot strategisch belang om het hart van Nederland te kunnen bereiken.
Voor 2 van de 3 crews is het hun laatste en fatale vlucht geworden.
Het geplande bombardement mislukte.
De eerste bom miste zijn doel, de tweede raakte een pijler, ketste af en ontplofte in het water.
Tijdens de missie werd de formatie aangevallen door een overmacht aan Duitse Messerschmitt’s.
Twee vliegtuigen kregen voltreffers.
De bommenwerper stortte brandend neer in de grienden van Ridderkerk.
Eén Fokker jager verongelukte op een weiland in Nieuw Lekkerland.
Al de 7 bemanningsleden kwamen om.
Schiphol is op dat moment de thuishaven voor wat er dan nog over is van de Luchtvaartafdeling, de voorloper van onze huidige Koninklijke Luchtmacht.
De derde Fokker wist de strijd te ontkomen en daar een veilige landing te maken.
Als enige overlevenden kon de crew van deze Fokker T-5 hun verhaal doen.
De Moerdijk-missie was een moedige daad en volgens sommigen zelf een kamikaze actie.
Vooraf was bekend dat er een kleine kans was dat de vliegtuigen veilig terug zouden keren.
Wanneer je weet dat boven dit gebied een paraplu van Duitse jagers aanwezig was, krijg je vanzelf grote bewondering voor de commitment van deze vliegtuigbemanningen.
De crews waren bereid om hun leven te geven ‘voor een grotere zaak’.
Dat is wat er toen van hen werd verwacht en vandaag de dag nog steeds wordt gevraagd van onze militairen.
Wij zetten ons elke dag in voor vrede en veiligheid.
De Tweede Wereld oorlog ligt inmiddels ver achter ons. Is onze paraatheid dan nog steeds zo noodzakelijk?
Mijn antwoord daarop is: ….Helaas wel.
De wereld verandert in een rap tempo en om ons heen is het onrustig.
De oorlog ver van huis is niet meer los te zien van de veiligheid dichtbij huis.
Terroristische aanslagen in Europese steden, grote stromen vluchtelingen, veranderende mondiale verhoudingen met o.a. Rusland en het MH-17 incident, zijn daar de zichtbare resultaten van.
Onze vrijheid wordt vandaag de dag bedreigd en de risico’s zijn reëel.
Tolerantie en verdraagzaamheid zijn onmisbare westelijke waarden om de wereldvrede te bewaren. Maar wereldwijd bevinden we ons momenteel op een hellend vlak waarin onze idealen en basale menselijke waarden dreigen te gaan schuiven en niet door iedereen worden gedeeld.
Idealen en waarden die ons allen aan gaan en die we kost wat kost willen beschermen.
En die bescherming heeft een prijs.
Een goed functionerende Luchtmacht heeft een prijs.
Want om deze bescherming te kunnen blijven bieden is het noodzakelijk dat de Luchtmacht haar operationele inzetbaarheid herstelt.
De organisatie heeft onder druk gestaan.
We zaten aan het max van onze kunnen.
Te lang, te veel met te weinig.
Luchtgevechten zoals deze boven Moerdijk zijn de afgelopen jaren daardoor te weinig getraind.
Het extra geld dat Defensie er vorig jaar heeft bijgekregen is daarom vooral ingezet om de operationele inzetbaarheid te herstellen.
Zodat we in de toekomst weer al onze taken kunnen uitvoeren en, zoals dat heet, weer multi-inzetbaar zijn.
Want dat wordt van ons gevraagd.
Daarnaast is het noodzakelijk dat de Luchtmacht de stap zet naar wat we noemen de 5e generatie Luchtmacht. Een informatie-gedreven wendbare Luchtmacht die naast de ons bekende slagkracht, mobiliteit en bescherming ook nieuwe vormen van Airpower kan brengen die aansluiten op de dreiging van vandaag de dag.
Een Luchtmacht die ook is voorbereid op het gevecht van de toekomst en het verschil kan blijven maken voor vrede en veiligheid.
Herdenken…
Er bij stil staan…
Er bewust aandacht aan geven…
Met als doel: niet vergeten wat in het verleden is gebeurd en ervan leren.
Niet vergeten dat vrede en vrijheid nooit vanzelfsprekend zijn.
Niet vergeten wat de prijs van vrijheid was….en dus nog altijd is.
Niet vergeten dat er vlak voor WO II ook grote bezuinigingen op defensie zijn geweest.
Dat 7 jonge heren hier hun levens hebben gelaten in 1940 op die 13e van mei, voor ónze vrijheid.
Om die reden zijn we vandaag hier bij elkaar en staan we met elkaar stil bij wat er zich hier in de omgeving heeft afgespeeld.
Om die reden is in 1995 dit herdenkingsmonument opgericht en wordt het verhaal van deze vliegers verteld.
Dat moeten we blijven doen.
Van generatie op generatie.
Zodat het niet vergeten wordt.
Wij betuigen hiermee ons respect en het doet recht aan de offers die deze mannen en hun nabestaanden hebben gebracht en de offers militairen vandaag de dag nog steeds brengen.
Laat hun verhalen voor ons een lerend voorbeeld zijn.
